İdrar yollarında iltihap, genellikle idrar yolundan mesaneye kadar uzanan bakteriler nedeniyle oluşur. İltihap yalnızca mesane ile sınırlıysa bu durum sistit olarak tanımlanır. Bazı vakalarda, üriner sisteme bağlı olan üst idrar kanalı ve böbrekler de iltihaptan etkilenebilir. Bu durum piyelonefrit olarak adlandırılır. Üst idrar yolu iltihabı, alt idrar yolu iltihabına nazaran daha tehlikelidir. Kadınlarda erkeklere kıyasla daha fazla rastlanan idrar yolu iltihabının nüksetme özelliği vardır. Kadınlarda idrarı mesaneden dışarı taşıyan kanal erkeklere oranla çok daha kısadır. Bu nedenle de iltihap gelişme olasılığı kadınlarda daha fazladır. Menopoz dönemine ulaşan kadınlarda östrojen düzeyinin azalmasıyla idrar yolu astarı incelir. Bu durumda bölge bakterilere daha açık hale gelir. Menopoz dönemi gibi gebelik dönemi de idrar yolu iltihabını tetikleyen bir dönemdir. Bu dönemde bağışıklık sistemi daha zayıf olduğu için ve hormon dalgalanmalarına bağlı olarak iltihap çok daha kolay yayılım gösterebilir.

İdrar yolu iltihabında görülen en yaygın bulgu, idrar yaparken ve sonrasında ortaya çıkan yanmadır. Yanma bazen hafif seyirli olabileceği gibi bazen ağrılı bir şekilde oluşum gösterebilir. Bununla birlikte sık idrara çıkma, karın şişliği, idrarda kötü koku, bulanıklık ve kan görülmesi de idrar yolu iltihabı belirtileri arasında yer alır. Bunların haricinde acilen doktora başvurulması gereken belirtiler de vardır. Bu belirtiler, mide bulantısı ve aynı anda kusma, yüksek ateş, kaburga altında ve sırt tarafında ağrıdır.

Yaşanan şikâyetler doğrultusunda doktora başvurulduğunda, kesin tanı için doktor birtakım tetkikler ister. İdrar testi, idrar yolu iltihabını tespit etmek için en önemli tetkiktir. Hastadan idrar örneği alınarak laboratuvar ortamında incelenir. İnceleme anında kırmızı ve beyaz kan hücreleri kontrol edilir. Beraberinde bakteriler incelenir. İdrar örneğinden net bir sonuç alabilmek için idrardan önce bölge antiseptik özelliği bulunan bir bezle silinmelidir. Ayrıca ilk idrar değil, orta idrar örnek için verilmelidir. İdrar incelenerek idrar kültürü yapılır. Kültür, bakterinin cinsini belirler. İltihaba yol açan bakteri tespit edildikten sonra hangi ilacın kullanılacağına daha kolay karar verilir. Bunun için idrar kültürü önemlidir.

İdrar yollarında iltihap, sürekli tekrarlıyorsa doktor bu durumu araştırmak için ultrason ya da tomografi isteyebilir. Beraberinde nükseden iltihap için sistoskopi tekniği kullanılabilir. Tedavide genellikle antibiyotik kullanılır. Tedaviye başladıktan sonra ilk 24-48 saat içinde belirtiler hafiflemeye başlar. Tedaviye doktorun önerdiği sürece devam edilmelidir. İltihap nedeniyle yaşanan yanma ve ağrı dayanılmayacak boyutlardaysa bölgeyi uyuşturan ilaçlar tavsiye edilebilir.