İdrar tetkiki, doktorlar tarafından hastalık şüphesi bulunan kişilere istenen önemli testlerden biridir. Bu test için hastadan yeterli miktarda idrar örneği alınır. İdrar örneğinin kimyasal ve mikroskobik olarak incelenmesi sonucunda, hastada mevcut olan hastalıkların tanımlanması amaçlanır. İdrar tetkiki, enfeksiyon şüphesinin yanı sıra böbrek hastalıklarının tanısında da son derece önemlidir. Ayrıca bazı hastalıkların tedavi sürecinde, idrar yolu enfeksiyonlarının tanısında ve diğer hastalıkların saptanmasında idrar tetkiki kritik bir rol oynar.

İdrar tetkikinin uygulanabilmesi için hastadan yeterli miktarda idrar örneği alınmalıdır. Alınacak idrarın temiz ve steril bir kaba konulması son derece önemlidir. Öncelikle, idrar örneği alınmadan önce cinsel bölgenin ılık su ile yıkanıp temizlenmesi gereklidir. Normal bireyler kendi idrarlarını kendileri alırken, bebekler, yaşlılar ve idrarını kendisi alacak durumda olmayan kişiler için idrar tüpü veya idrar torbası gibi yöntemlerle gerekli miktarda idrar alınır. Bu süreç, doğru değerlendirmelerin yapılması açısından büyük önem taşır.

• İdrarın Rengi

Normal bir kişinin idrarının rengi açık sarı tonlarında olmalıdır. Beslenme şekli, alınan sıvı miktarı ve kullanılan ilaçlar gibi çeşitli faktörler idrar renginde değişikliklere yol açabilir. İdrarın rengi renksiz ve açık renkli ise, idrarın seyreltik olduğu anlamına gelir.

• İdrarda Koku

İdrarın kendine özgü bir kokusu bulunmaktadır. Bu koku genellikle sabit bir seviyede olurken, vücutta oluşan herhangi bir hastalık nedeniyle değişebilir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonlarında, idrarın kokusunun kötüleştiği gözlenir.

• İdrarda Protein

Sağlıklı bir insanın idrarında protein bulunmaz. İdrarda protein bulunması, kişinin sürekli ayakta kaldığının bir göstergesi olabilir.

• İdrar Dansitesi

İdrar dansitesinin ölçülmesi son derece önemlidir. Günlük alınan sıvı miktarının vücuttan atılmasıyla ilişkili olarak bu ölçüm yapılır ve vücudun su dengesini anlamak için kullanılır.

• İdrar pH'ı

İdrar içerisindeki asit ve alkali değerlerin saptanması ile ortaya çıkar. Normal şartlarda, idrarın pH değeri yaklaşık 6 olmalıdır. pH seviyesi düşük veya yüksek olduğunda, gerekli tedaviye başlanması önemlidir.

• İdrarda Keton

İdrar tetkikinde ölçülen keton değeri, vücuttaki yağların yakılması ile ortaya çıkar. Keton miktarı idrar yoluyla vücuttan atılır.

• İdrarda Alyuvar

İdrar tetkikinde alyuvarların saptanması önemli bir parametredir. Vücutta fazla alyuvar bulunması durumunda hematüri (idrarda kan) ortaya çıkar.

• İdrarda Bakteri

Normal bir kişinin idrarı temiz olmalıdır. Ancak, mantar, bakteri veya parazit gibi enfeksiyonlar bulunduğunda, bu durum idrar tetkiki ile belirlenebilir.