İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), genellikle Escherichia coli (E. coli) adı verilen bakterinin neden olduğu bir rahatsızlıktır. Bu enfeksiyonun sadece mesane bölgesinde oluşmasına sistit adı verilirken, böbrekleri ve üst idrar kanalını etkileyen enfeksiyonlara piyelonefrit denir. İdrar yolu enfeksiyonları genellikle kadınlarda daha sık görülür ve tekrar eder. Bu durum, kadınların idrar kanalının erkeklere göre daha kısa olmasından kaynaklanır. Menopoz döneminde östrojen hormonunun azalmasıyla idrar yollarının duvarı incelir ve enfeksiyonlara karşı daha hassas hale gelir. Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu yaşandığında, hasta durumu fark ettiği an doktora başvurmalıdır. Bu enfeksiyonlar ihmal edildiğinde, hamilelik döneminde daha kolay yayılır ve hem anneye hem de fetüse zarar verebilir.

İdrar yolu enfeksiyonları, cinsel organın herhangi bir nedenden dolayı bakterilere maruz kalması ve bu bakterilerin idrar yolu ile mesaneye ulaşması sonucu ortaya çıkar. Bu bakteriler genellikle dışarıda kullanılan tuvaletlerden bulaşır.

Doğuştan gelen idrar yolu anormallikleri olan kişilerde, idrarın idrar yolunda birikmesi ve burada bakterilerin oluşmasıyla idrar yollarında enfeksiyon meydana gelir.

Böbrek taşlarının büyüyerek idrar yolunu kapatması, prostat büyümesi gibi durumlar idrarın mesanede kalmasına neden olur. Bu tip durumlar, idrar yolu enfeksiyonunun oluşmasına yol açar.

Şeker hastalığı başta olmak üzere çeşitli rahatsızlıklar, bağışıklık sistemine baskı yaparak vücudun bakterilere karşı korunma mekanizmasını zayıflatır. Bu tip hastalarda sık tekrar eden idrar yolu enfeksiyonu görülür.

Hastanelerde çeşitli hastalıklar nedeniyle kullanılan sondalar, idrar yolu enfeksiyonunun normal tedavi gören hastalara oranla çok daha fazla görülmesine neden olur.

Doğum kontrol amacıyla diyafram ya da çeşitli sperm öldürücü ilaçlar kullanan kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları sıkça görülmektedir.

Cinsel olarak aktif olan ve tek eşli olmayan kadın ve erkeklerin idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma oranı yüksektir.

Çocuklarda ve bebeklerde idrar yolu enfeksiyonları, çocukların rahatsızlıklarını dile getirememesi nedeniyle dikkatle izlenmelidir. Çocuklarda aşağıdaki belirtiler varsa acilen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:

İdrar yolu enfeksiyonları şüphesiyle hastaneye başvuran hastalardan öncelikle idrar tahlili istenir. Alınan idrar örneği laboratuvarda incelenir ve beyaz ve kırmızı kan hücreleri ile bakterilere bakılır. İdrar örneği verilmeden önce genital bölgenin antiseptik bir bez ile silinmesi gerekir. Ayrıca idrar örneğinin ilk idrar değil, ortalardan alınması önerilir. Laboratuvarda yapılan kültürde bakteri türü belirlenir ve tedavi bu bakteriye göre düzenlenir.

Tedavide genelde antibiyotik ilaçlar kullanılır. Antibiyotikler birkaç gün içinde etkisini gösterir ve hasta iyileşmeye başlar; ancak hastalığın tekrar etmemesi için ilacın en az bir hafta süreyle kullanılması gerekir. İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavi sürecinde, doktor tedavisi haricinde hastaların evde de dikkatli olmaları önemlidir. Bakterilerin hızlı bir şekilde vücuttan atılması için bol su tüketilmeli, alkol, kahve, asitli içecekler ve kafein içeren içeceklerden kaçınılmalıdır. Ayrıca karın altına konulacak ılık su torbası, mesanedeki basıncı azaltarak genel rahatsızlık hissinin hafiflemesine yardımcı olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonuna etkili çözümlerden biri de kızılcık suyudur. Yapılan araştırmalara göre, kızılcık suyunun idrar yolu enfeksiyonunu azaltma konusunda etkili olduğu saptanmıştır. Sık sık idrar yolu enfeksiyonu yaşayan kadınların kızılcık suyunu düzenli tüketmesi, hastalığın seyrini azaltıp şikayetlerin hafiflemesini sağlayabilir. Ayrıca kızılcık suyunun vücudu enfeksiyonlara karşı güçlendirdiği tespit edilmiştir. İdrar yolu enfeksiyonu ciddi bir sorundur ve tedavi edilmezse enfeksiyon kana karışarak daha ciddi sorunlara yol açabilir.